१५१. 'आकारफोड' म्‍हणजे सर्व्हे नंबर/गट नंबरचे उपविभाग पडल्यामुळे त्यांच्या
क्षेत्रफळात झालेल्या बदलानुसार भूमी अभिलेख खात्याने तयार केलेले दुरुस्ती पत्रक
म्‍हणजे आकारफोड. भूमापनाचे
वेळी सर्व्हे नंबरचे क्षेत्र व आकार, एकत्रिकरण
योजनेवेळी गटाचे क्षेत्र व आकार कायम केलेला आहे. सदरहू सर्व्हे नंबर अथवा गट नंबर
मध्ये पोटहिस्सा मोजणीने, कोर्टवाटपाने, भूसंपादनाने किंवा बिनशेती
आदेशाने सदरहू सर्व्हे नंबर अथवा गट नंबरचा आकार कमी-जास्त केला जातो त्या
पत्रकाला आकार फोड पत्रक असे म्हणतात. आकार फोड पत्रक भूमी अभिलेख कार्यालयातर्फे
तयार करण्यात येते.
१५२. 'वरकस जमीन' म्‍हणजे भातशेती
लागवडीसाठी किंवा राबखताच्या प्रयोजनार्थ उपयोगात आणली जाणारी जमीन.
तुकडेबंदी-तुकडेजोड व एकत्रीकरण कायदा, १९४७
अन्‍वये वरकस जमिनीचे प्रमाणभूत क्षेत्र २० गुंठे ठरविले आहे. (महाराष्ट्र
कुळवहिवाट व शेतजमीन अधिनियम २०११, कलम २०-अ)
१५३. 'जिरायत जमीन' म्‍हणजे पावसाच्या
पाण्यावर शेती होत असणारी जमीन. याला जिरायत जमीन सुध्‍दा म्हणतात. तुकडेबंदी-तुकडेजोड
व एकत्रीकरण कायदा, १९४७
अन्‍वये कोरडवाहू किंवा जिरायत जमिनीचे प्रमाणभूत क्षेत्र १५ गुंठे
ठरविले आहे.
१५४. 'बागायत जमीन' म्‍हणजे
कॅनॉल, मोट, पाट यांच्‍या पाण्‍याचा शेतीसाठी
पाणीपुरवठा होत असणारी जमीन. तुकडेबंदी-तुकडेजोड
व एकत्रीकरण कायदा, १९४७
अन्‍वये विहिर बागायती बागायती जमिनीचे प्रमाणभूत क्षेत्र २० गुंठे
तर कॅनॉल (पाट) बागायती जमिनीचे प्रमाणभूत क्षेत्र १० गुंठे ठरविले आहे. नारळ,
पोफळी झाडे लावण्‍यासाठी वापरण्यात येणार्‍या वाडी जमिनीचे प्रमाणभूत क्षेत्र ०५
गुंठे आहे.
१५५. 'कसबा' म्‍हणजे कसब असणार्‍या लोकांच्‍या जास्त वाड्या
असणारे गाव.
१५६. 'मौजे गाव' म्‍हणजे कमी वाड्या असणारे कसबे गावापेक्षा छोटे
गाव.
१५७. 'खुर्द' म्‍हणजे एकाच
नावाच्या दोन गावांपैकी लहान गाव.
१५८. 'बुद्रुक (बु॥)' म्‍हणजे
एकाच नावाच्या दोन गावांपैकी मोठे गाव.
१५९. 'प्रमाणीत प्रत/उतारा' म्‍हणजे
विहित रितीने तयार केली जाणारी, कागदपत्राची प्रत. [म.ज.म.अ. कलम २(६); भारतीय पुरावा अधिनियम
१८७२, कलम ७६]
१६०. 'वक्फ जमिनी' म्‍हणजे केंद्र
शासनाच्‍या, वक्फ अधिनियम १९९५ नुसार सर्वसामान्यपणे इस्लाम धर्माच्या धार्मिक कामाकरिता
वापरण्यात येणार्‍या सर्व मिळकती (मशिद, इदगाह,
दर्गा, मकबरा, कब्रस्तान, धार्मिक उपासना संस्था,
अनाथालय)
मशरूतुल- खिदमत इनाम या बाबी वक्फ कायद्याखाली येतात.
[वक्फ अधिनियम १९९५ च्या कलम ३(आर)] वक्फ
अधिनियमातील कलम च्या तरतुदींन्वये सदर कायद्याला अधिभावी प्रभाव (Overriding effect)
प्रदान करण्यात आला असून त्यानुसार या कायद्यातील तरतुदी व अन्य
कोणत्याही कायद्यातील तरतुदी परस्पर विसंगत ठरत असल्यास,
अशा वेळेस वक्फ कायद्याच्या तरतुदी प्रभावी ठरतात. [वक्फ अधिनियम १९९५ च्या कलम १०८-अ]
