सात-बारा आणि गाव नमुना 1 ते 21 - संपूर्ण माहिती
सात-बारा म्हणजे काय?
सात-बारा हा गाव नमुना 7 (अधिकार अभिलेख) आणि गाव नमुना 12 (पीक पाहणी) यांचे संयुक्त स्वरूप आहे. हे शेतजमिनीच्या मालकी आणि पिकांची माहिती देते. महाराष्ट्र जमीन महसूल संहिता, 1966 अंतर्गत हे दस्तऐवज तलाठी कार्यालयात ठेवले जातात आणि "महाभूलेख" संकेतस्थळावरून ऑनलाइन उपलब्ध आहेत.
गाव नमुना 1 ते 21 - सविस्तर माहिती
गाव नमुना 1: जमिनीचा तपशील
उद्देश: गावातील सर्व जमिनींची मूलभूत माहिती नोंदवणे.
- सर्व्हे नंबर, गट नंबर, क्षेत्रफळ.
- जमिनीचा प्रकार: जिरायती, बागायती, पोटखराब.
- उपप्रकार: 1-अ (शासकीय जमीन), 1-ब (गायरान), 1-क (कुळ कायदा).
गाव नमुना 2: विवाद नोंदवही
उद्देश: जमिनीशी संबंधित विवादांची नोंद ठेवणे.
- विवादाचे स्वरूप, पक्षकारांची नावे.
- निर्णयाची तारीख आणि निकाल.
गाव नमुना 3: पोटहिस्सा नोंदवही
उद्देश: जमिनीचे पोटहिस्से किंवा उपविभागाची माहिती.
- जमिनीचे विभाजन, नवीन सर्व्हे नंबर.
- क्षेत्रफळ आणि मालकांची नावे.
गाव नमुना 4: फेरफार नोंदवही
उद्देश: जमिनीच्या मालकीतील बदलांची नोंद.
- खरेदी-विक्री, वारस हक्क, दानपत्र.
- फेरफार क्रमांक.
गाव नमुना 5: इमारतींची नोंदवही
उद्देश: गावातील बांधकामांची माहिती.
- घर, शाळा, मंदिरे, विहिरी.
- बांधकामांचे मालक.
गाव नमुना 6: वारस नोंदवही
उद्देश: मृत्यूनंतर वारसांची नोंद.
- मृत व्यक्तीचे नाव, वारसांची नावे.
- फेरफार क्रमांक, 6-अ (वारस), 6-ब (वाटणी).
गाव नमुना 7: अधिकार अभिलेख पत्रक
उद्देश: जमिनीच्या मालकी हक्काची नोंद.
- मालकांचे नाव, सर्व्हे/गट नंबर.
- क्षेत्रफळ, कर्ज/भोज, इतर हक्क (उदा. विहीर).
गाव नमुना 8: खाते नोंदवही
उद्देश: मालकांचे खाते क्रमांक ठेवणे.
- खाते क्रमांक, मालकांचे नाव.
- जमिनीचे क्षेत्र आणि कर आकारणी.
गाव नमुना 9: कर संकलन नोंदवही
उद्देश: जमिनीवर आकारलेल्या कराची नोंद.
- कराची रक्कम, देय तारीख.
- भरलेली रक्कम आणि थकबाकी.
गाव नमुना 10: पीक पाहणी नोंदवही
उद्देश: दरवर्षीच्या पिकांची माहिती.
- पिकांचे नाव, क्षेत्र, हंगाम.
- जलसिंचन साधने.
गाव नमुना 11: पीक तपासणी नोंदवही
उद्देश: पिकांच्या तपासणीची नोंद.
- तपासणी तारीख, पिकांची स्थिती.
- तलाठ्याची स्वाक्षरी.
गाव नमुना 12: पीक पाहणी पत्रक
उद्देश: पिकांची सविस्तर माहिती.
- पिकांचे नाव, क्षेत्र, हंगाम.
- जलसिंचन साधने, उत्पादनाचा अंदाज.
गाव नमुना 13: जलसिंचन नोंदवही
उद्देश: जलसिंचन साधनांची माहिती.
- विहीर, बोअरवेल, कालवे.
- त्यांचे मालक आणि क्षेत्र.
गाव नमुना 14: वृक्ष नोंदवही
उद्देश: जमिनीवरील झाडांची माहिती.
- झाडांचे प्रकार, संख्या.
- मालकाचे नाव.
गाव नमुना 15: गायरान जमीन नोंदवही
उद्देश: गावातील गायरान जमिनींची माहिती.
- क्षेत्रफळ, वापर (चराई, रस्ता).
- अतिक्रमणाची नोंद.
गाव नमुना 16: इनाम जमीन नोंदवही
उद्देश: इनाम किंवा वतन जमिनींची माहिती.
- इनामदाराचे नाव, क्षेत्र.
- इनामाचा प्रकार.
गाव नमुना 17: कुळ नोंदवही
उद्देश: कुळ कायद्यांतर्गत कुळांची माहिती.
- कुळांचे नाव, जमिनीचे क्षेत्र.
- मालकाशी संबंध.
गाव नमुना 18: भाडेपट्टा नोंदवही
उद्देश: भाडेपट्ट्यावर दिलेल्या जमिनींची नोंद.
- भाडेकरूचे नाव, भाड्याची रक्कम.
- कालावधी.
गाव नमुना 19: अतिक्रमण नोंदवही
उद्देश: शासकीय/खासगी जमिनीवरील अतिक्रमण.
- अतिक्रमणकर्त्याचे नाव, क्षेत्र.
- कायदेशीर कारवाई.
गाव नमुना 20: तक्रार नोंदवही
उद्देश: जमिनीशी संबंधित तक्रारींची नोंद.
- तक्रारदाराचे नाव, तक्रारीचे स्वरूप.
- कारवाईचा तपशील.
गाव नमुना 21: इतर माहिती नोंदवही
उद्देश: वरील नमुन्यांत न बसणारी माहिती.
- विशेष शेरे, सरकारी आदेश.
- गावातील इतर महत्त्वाच्या नोंदी.
महत्त्व आणि वापर
सात-बारा हा जमिनीच्या मालकीचा प्राथमिक पुरावा आहे आणि खरेदी-विक्री, बँक कर्ज, पीक विमा, वारस नोंदणीसाठी वापरला जातो. गाव नमुना 1 ते 21 हे गावातील जमीन व्यवस्थापन आणि महसूल व्यवहारांचा आधारस्तंभ आहेत.
ऑनलाइन उपलब्धता: "महाभूलेख" (bhulekh.mahabhumi.gov.in) आणि डिजिटल स्वाक्षरी असलेला उतारा "digitalsatbara.mahabhumi.gov.in" वरून मिळतो.