🚗 HSRP - हाय सिक्युरिटी रजिस्ट्रेशन नंबर प्लेट: ३० जून २०२५ पर्यंत मुदतवाढ आणि ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया 🚗
प्रस्तावना
भारत सरकारच्या रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग मंत्रालयाने (MoRTH) वाहनांच्या सुरक्षिततेसाठी आणि रस्त्यावरील गुन्हेगारी रोखण्यासाठी हाय सिक्युरिटी रजिस्ट्रेशन प्लेट (HSRP) अनिवार्य केले आहे. महाराष्ट्रात, १ एप्रिल २०१९ पूर्वी नोंदणीकृत सर्व वाहनांना HSRP नंबर प्लेट बसवणे बंधनकारक आहे. या योजनेच्या अंमलबजावणीत अनेक वाहन मालकांना तांत्रिक अडचणी आल्याने, महाराष्ट्र परिवहन विभागाने या प्रक्रियेसाठी मुदतवाढ दिली आहे. आता ही अंतिम मुदत ३० जून २०२५ पर्यंत वाढवण्यात आली आहे. या लेखात आपण HSRP म्हणजे काय, त्याची गरज, फायदे, ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया आणि इतर महत्त्वाच्या बाबी सविस्तर जाणून घेणार आहोत.
🚗 HSRP म्हणजे काय?
HSRP म्हणजे **हाय सिक्युरिटी रजिस्ट्रेशन प्लेट** (High Security Registration Plate). ही एक खास प्रकारची नंबर प्लेट आहे जी अ‍ॅल्युमिनियमपासून बनवली जाते आणि त्यावर अनेक सुरक्षा वैशिष्ट्ये असतात. यामध्ये क्रोमियम-आधारित होलोग्राम, लेसर-एच्ड युनिक आयडेंटिफिकेशन नंबर आणि नॉन-रिमूव्हेबल स्नॅप लॉक यांचा समावेश आहे. ही प्लेट वाहन चोरी, बनावट नंबर प्लेट आणि इतर बेकायदेशीर क्रियाकलाप रोखण्यासाठी डिझाइन केलेली आहे. HSRP ची खासियत म्हणजे ती सहजपणे काढता येत नाही आणि तिची नक्कल करणे कठीण आहे.
HSRP ची प्रमुख वैशिष्ट्ये:
- क्रोमियम-आधारित अशोक चक्र होलोग्राम (२० मिमी x २० मिमी).
- १० अंकी लेसर-एच्ड युनिक आयडेंटिफिकेशन नंबर.
- रेट्रो-रिफ्लेक्टिव्ह फिल्म ज्यावर 'INDIA' असे लिहिलेले असते.
- नॉन-रिमूव्हेबल आणि नॉन-रियुजेबल स्नॅप लॉक सिस्टम.
- सर्व वाहनांसाठी एकसमान डिझाइन आणि फॉन्ट.
HSRP ची गरज का?
भारतात वाहन चोरी, बनावट नंबर प्लेट्स आणि रस्ते अपघातांचे प्रमाण वाढत असल्याने, सरकारने वाहन ओळखीची एकसमान आणि सुरक्षित प्रणाली आणण्याचा निर्णय घेतला. HSRP मुळे वाहनांची ओळख पटवणे सोपे होते आणि पोलिसांना चोरीचे वाहन शोधण्यात मदत होते. याशिवाय, सर्व वाहनांसाठी एकसमान नंबर प्लेट असल्याने ट्रॅफिक नियमांचे उल्लंघन करणाऱ्या वाहनांना ओळखणेही सोपे होते. १ एप्रिल २०१९ नंतर खरेदी केलेल्या वाहनांना ही प्लेट आधीच बसवलेली असते, परंतु त्यापूर्वीच्या जुन्या वाहनांना ती स्वतःहून बसवावी लागते.
३० जून २०२५ पर्यंत मुदतवाढ: कारणे आणि परिणाम
महाराष्ट्रात सुमारे २.१ कोटी वाहने १ एप्रिल २०१९ पूर्वी नोंदणीकृत आहेत, ज्यांना HSRP बसवणे आवश्यक आहे. सुरुवातीला ही मुदत ३१ मार्च २०२५ होती, परंतु ऑनलाइन पोर्टलवरील तांत्रिक अडचणी आणि वाहन मालकांचा कमी प्रतिसाद यामुळे ती प्रथम ३० एप्रिल २०२५ पर्यंत वाढवण्यात आली. तरीही लाखो वाहनांना अद्याप HSRP बसवले गेले नाही, म्हणून परिवहन विभागाने आता ही मुदत ३० जून २०२५ पर्यंत वाढवली आहे. या मुदतवाढीमुळे वाहन मालकांना दंड टाळण्यासाठी आणि कायदेशीर कारवाईपासून बचाव करण्यासाठी अतिरिक्त वेळ मिळाला आहे.
मुदतवाढीचा परिणाम: जर तुमच्या वाहनाला ३० जून २०२५ नंतरही HSRP बसवलेली नसेल, तर मोटार वाहन कायदा १९८८ च्या कलम १७७ अंतर्गत १,००० रुपयांचा दंड आकारला जाऊ शकतो.
🚗 HSRP साठी ऑनलाइन अर्ज कसा करावा?
HSRP नंबर प्लेटसाठी अर्ज करणे आता खूप सोपे झाले आहे. महाराष्ट्र परिवहन विभागाने यासाठी ऑनलाइन सुविधा उपलब्ध करून दिली आहे. खालील स्टेप-बाय-स्टेप प्रक्रिया फॉलो करून तुम्ही घरबसल्या अर्ज करू शकता:
ऑनलाइन अर्जाची प्रक्रिया
- अधिकृत वेबसाइटवर जा: सर्वप्रथम, तुम्हाला www.bookmyhsrp.com या अधिकृत पोर्टलवर जावे लागेल. हे पोर्टल सरकारने अधिकृत केले आहे.
- 'Book HSRP' पर्याय निवडा: होमपेजवर 'High Security Registration Plate with Colour Sticker' हा पर्याय निवडा आणि 'Book' बटणावर क्लिक करा.
- राज्य निवडा: पुढील पेजवर तुमचे राज्य 'Maharashtra' निवडा.
- वाहनाची माहिती भरा: तुमच्या वाहनाचा नंबर, चेसिस नंबर, इंजिन नंबर, वाहनाचा प्रकार (दुचाकी/चारचाकी), इंधनाचा प्रकार आणि मालकाचे नाव यासारखी माहिती प्रविष्ट करा.
- कॅप्चा कोड भरा: स्क्रीनवर दिसणारा कॅप्चा कोड टाका आणि 'Click Here' वर क्लिक करा.
- अपॉइंटमेंट बुक करा: तुमच्या सोयीच्या ठिकाण आणि वेळेनुसार HSRP बसवण्यासाठी अपॉइंटमेंट बुक करा.
- पेमेंट करा: ऑनलाइन पेमेंट पर्यायाद्वारे शुल्क भरा (दुचाकी: ५३१ रुपये, तिनचाकी: ५९० रुपये, चारचाकी: ८७९ रुपये - GST सहित). पेमेंट नेट बँकिंग, डेबिट/क्रेडिट कार्डाद्वारे करता येते.
- कन्फर्मेशन मिळवा: पेमेंट पूर्ण झाल्यानंतर तुम्हाला बुकिंग कन्फर्मेशन आणि अपॉइंटमेंट तपशील मिळेल.
- HSRP बसवून घ्या: ठरलेल्या तारखेला तुमचे वाहन निवडलेल्या ठिकाणी घेऊन जा, जिथे अधिकृत एजन्सी तुमच्या वाहनावर HSRP बसवेल.
टीप: अपॉइंटमेंट किमान दोन दिवस आधी बुक करावी लागते. पेमेंट केल्यानंतर तुम्हाला एक अ‍ॅक्नॉलेजमेंट नंबर मिळेल, ज्याचा वापर करून तुम्ही प्रक्रियेचा मागोवा घेऊ शकता.
HSRP चे फायदे
HSRP नंबर प्लेट्स केवळ कायदेशीर आवश्यकता नाहीत, तर त्यांचे अनेक व्यावहारिक फायदेही आहेत. खालीलप्रमाणे:
- वाहन चोरी रोखणे: नॉन-रिमूव्हेबल लॉक आणि युनिक आयडेंटिफिकेशन नंबरमुळे चोरांना नंबर प्लेट बदलणे कठीण होते.
- ट्रेसिबिलिटी: लेसर-एच्ड नंबरमुळे पोलिसांना चोरीचे वाहन शोधणे सोपे होते.
- एकसमानता: सर्व वाहनांसाठी एकच डिझाइन आणि फॉन्ट असल्याने ओळख पटवणे सोपे होते.
- टिकाऊपणा: HSRP अ‍ॅल्युमिनियमपासून बनवलेली असल्याने ती हवामानाच्या परिस्थितीत टिकते.
- कायदेशीर अनुपालन: HSRP बसवल्याने तुम्ही कायदेशीर कारवाई आणि दंडापासून वाचता.
महाराष्ट्रातील HSRP अंमलबजावणी
महाराष्ट्रात HSRP ची अंमलबजावणी तीन झोनमध्ये विभागली गेली आहे, जिथे तीन अधिकृत एजन्सी कार्यरत आहेत:
- झोन १ (१२ RTO): Rosmerta Safety Systems Ltd.
- झोन २ (१६ RTO): Real Mazon India Ltd.
- झोन ३ (२७ RTO): FTA HSRP Solutions Pvt. Ltd.
या एजन्सी तुमच्या वाहनावर HSRP बसवण्याचे काम करतात आणि त्यानंतर वाहनाची माहिती (युनिक लेसर नंबर, नोंदणी क्रमांक, फोटो) वेब-आधारित अ‍ॅप्लिकेशनद्वारे अपडेट करतात.
HSRP ची किंमत
HSRP ची किंमत वाहनाच्या प्रकारानुसार बदलते आणि त्यात GST आणि स्नॅप लॉकचा खर्च समाविष्ट असतो:
- दुचाकी आणि ट्रॅक्टर: ५३१ रुपये
- तिनचाकी (ऑटो रिक्षा): ५९० रुपये
- चारचाकी आणि मोठी वाहने (कार, बस, ट्रक): ८७९ रुपये
याशिवाय, चारचाकी वाहनांसाठी विंडशील्डवर लावण्यात येणाऱ्या थर्ड रजिस्ट्रेशन मार्क स्टिकरचा खर्चही यात समाविष्ट आहे.
निष्कर्ष
हाय सिक्युरिटी रजिस्ट्रेशन प्लेट (HSRP) ही वाहन सुरक्षा आणि रस्ते सुरक्षिततेसाठी एक महत्त्वाची पायरी आहे. महाराष्ट्र परिवहन विभागाने ३० जून २०२५ पर्यंत मुदतवाढ देऊन वाहन मालकांना ही प्लेट बसवण्यासाठी पुरेसा वेळ दिला आहे. ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया सोपी आणि सुविधाजनक आहे, ज्यामुळे तुम्ही घरबसल्या ही प्रक्रिया पूर्ण करू शकता. जर तुमच्या वाहनाला अद्याप HSRP बसवलेली नसेल, तर आत्ताच अर्ज करा आणि दंड टाळा. ही सुविधा केवळ कायदेशीर अनुपालनासाठीच नाही, तर तुमच्या वाहनाच्या सुरक्षिततेसाठीही आहे. आता वाट कसली पाहता? आजच तुमचे HSRP बुक करा आणि सुरक्षित प्रवासाचा आनंद घ्या!